Yakunlanayotgan 2023-yilda “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” AJ faoliyatida bir qator yangiliklar va muhim o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. Ana shunday katta ahamiyat kasb etgan 10 ta eng muhim voqealarni sarhisob qilib chiqamiz.

1.  Paxta xomashyosini birja savdolari orqali sotishga doir Prezident farmoni qabul qilindi.

Paxtachilik tarmog‘ida bozor mexanizmlarini joriy etish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 12-dekabrdagi "Qishloq xo‘jaligida erkin bozor munosabatlarini yana-da rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida"gi PF-205-son Farmoni qabul qilindi.

Farmonga muvofiq paxta xomashyosini O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining “paxta xomashyosi seksiyasi”da fyuchers shartnomalari asosida sotilishi belgilandi.

Paxta xomashyosini birja savdolariga chiqarilishi tarmoqda erkin bozor munosabatlari va sog‘lom raqobat muhitini rivojlanishiga xizmat qiladi.

2.  Xalqaro birjalar bilan ishbilarmonlik aloqalari kengaytirildi.

Zamonaviy birja savdo vositalarini joriy etishda dunyoning yetakchi birjalari bilan tajriba almashish va birjalararo aloqalarni rivojlantirish maqsadida Chikago tovar birjasi (CME Group), Interkontinental birja (ICE), AQSHning elektron fond birjasi (NASDAQ), Dalyan tovar birjasi (DCE), Dubay oltin va tovar birjasi (DGCX), Pokiston tovar birjasi (PMEX), Malayziya birjasi (Bursa Malaysia), Singapur birjasi (SGX Group) va Istanbul energiya birjasi (EXIST) kabi xalqaro birjalar bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri hamkorlik aloqalari o‘rnatildi.

3.  Davlat xaridlari bo‘yicha savdo tizimi takomillashtirildi.

O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining davlat xaridlari bo‘yicha xarid.uzex.uz elektron savdo tizimida to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnomalar bo‘yicha amalga oshiriladigan davlat xaridlarini elektron tarzda rasmiylashtirish imkoniyati yaratildi hamda etender.uzex.uz saytida manfaatlar to‘qnashuvi holatlarini aniqlash mexanizmi joriy etildi.

Shuningdek, birjaning etender.uzex.uz saytida davlat buyurtmachilari tomonidan malakali xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilarini tanlab olish imkoniyatini beruvchi dastlabki malaka tanlovi tartib-taomili joriy etildi.

4.  UZEX birjasi ilk bor xalqaro reytingga ega bo‘ldi.

2023-yilda “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” AJ o‘z tarixida ilk bor “Fitch Ratings” xalqaro reyting agentligining reytingini egalladi.

Agentlikning hisobotiga ko‘ra, O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining xalqaro reyting bahosi “B” (barqaror kutilma) darajada tasdiqlangan.

5.  ISO xalqaro standartlari tasdiqlandi.

2023-yilda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi ISO 9001:2015 “Sifat menejmenti tizimi” xalqaro standarti bo‘yicha resertifikatsiyadan o‘tdi hamda ISO 37001:2016 “Korrupsiyaga qarshi kurashish menejmenti tizimi” xalqaro sertifikat talablariga muvofiqligini tasdiqladi.

Mazkur sertifikatlar ko‘rsatilayotgan birja xizmatlarini yuqori sifat darajasini va kompaniyada jahon standartlariga javob beradigan korrupsiyaga qarshi kurashish tizimi amalda mavjudligini tasdiqlaydi.

6.  Avtoraqamlarni sotish tartibi o‘zgardi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 21-iyundagi 253-son qarori bilan Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 31-avgustdagi 683-son qaroriga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.

Qarorga muvofiq, onlayn-auksionda xarid qilingan avtoraqamlarni rasmiylashtirish muddati 10 kundan 30 kungacha uzaytirildi hamda sotilmasdan qolgan avtoraqamlar keyingi 5 kun davomida savdolarga takroran qo‘yilishi yo‘lga qo‘yildi.

7.  Birjaning avtoraqam.uzex.uz savdo tizimida “avtobid” funksiyasi ishga tushirildi.

O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi mijozlarga qo‘shimcha qulayliklar yaratish maqsadida avtoraqam.uzex.uz elektron savdo tizimida “avtobid” yangi xizmat turini joriy etdi.

Mazkur funksiya avtoraqamlarni xarid qilishda savdo ishtirokchilari uchun maksimal narxni oldindan o‘rnatish imkonini berdi.

8.  Elektron logistika portalining mobil ilovasi ishga tushirildi.

Birjaning e-logistika.uzex.uz elektron logistika portalida savdo ishtirokchilari uchun qo‘shimcha qulayliklar yaratish maqsadida portalning E-LOGISTICS mobil ilovasi ishga tushirildi.

mobil ilovada ishtirokchilar uchun onlayn tarzda ro‘yxatdan o‘tish, elektron savdolarga tegishli bo‘lgan jarayonlarni boshqarish, shu jumladan buyurtmalarga narx takliflarini berish, zarur maʼlumot va shartnomalarni yuklab olish imkoniyati yaratilgan.

9.  UZEX platformasida IP telefon raqamlari sotila boshladi.

Birjaning mobilraqam.uzex.uz savdo tizimi orqali xaridorgir raqamlar kombinatsiyasiga ega bo‘lgan IP telefon raqamlar sotila boshlandi.

Mazkur loyiha “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” AJ (UZEX) va “O‘zbektelekom” AK (Uztelecom) o‘rtasida tuzilgan shartnomaga muvofiq xaridorgir raqamlar kombinatsiyasiga ega bo‘lgan “71” va “55” kodli IP telefon raqamlarni onlayn-auksion tarzida sotish orqali ulardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish maqsadida ishga tushirildi.

10.  Birja korporativ boshqaruv bo‘yicha eng yaxshi kompaniya deb eʼtirof etildi.

O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya institutlari milliy uyushmasi (NAII) tomonidan o‘tkazilgan tanlov yakunlariga ko‘ra O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi “Eng yaxshi korporativ boshqaruv” nominatsiyasida g‘olib bo‘ldi.

Birjaning samarali korporativ boshqaruvi jamiyatning menejerlar va aksiyadorlar o‘rtasidagi muvozanatni taʼminlaydi, biznes jarayonlarini optimallashtiradi, uning faoliyatining shaffofligini oshiradi hamda kompaniyaning barqaror va izchil rivojlanishiga xizmat qiladi.

Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi