2025 йил 30 июлда “Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржаси” акциядорлик жамиятининг марказий офисида оммавий ахборот воситалари учун “Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржаси фаолиятининг 2025 йил биринчи ярим йиллик якунлари” мавзусида матбуот анжумани бўлиб ўтди.

Таъкидланганидек, 2025 йил 1-ярим йиллигида Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржаси фаолиятининг аcосий йўналишлари бўйича ижобий натижаларга эришилди.

Хусусан, 2025 йил январь-июнь ойларида Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасининг барча савдо платформаларида тузилган битимларнинг умумий ҳажми 2024 йилнинг 1-ярим йиллигига нисбатан 36,5% га ўсиб, 107,6 трлн сўмни ташкил қилди. Тузилган битимларнинг қарийб 77% биржа савдоларига, қолган қисми, яъни 23% электрон тижорат савдо тизимларига тўғри келган.

Биржа савдолари бўйича тузилган энг йирик битимлар қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари (44%), ёқилғи энергетика маҳсулотлари (19%), қора ва рангли металлар (19%), минерал ўғитлар ва кимё маҳсулотлари (13%) ҳамда қурилиш моллари (5%) улушларига тўғри келди.

Кўриб чиқилаётган даврда Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасининг “яшил энергетика секцияси”да "Ўзбекгидроэнерго" АЖ томонидан 482,3 млн сўмлик 34,4 мингдан зиёд яшил сертификатлар сотилди, шу жумладан 301 та сертификат илк бор экспорт қилинди.

Биржанинг давлат харидлари бўйича xarid.uzex.uz электрон савдо тизимида ўтказилган савдолар натижасида бюджет ва корпоратив буюртмачилари маблағларининг тежалиши 30,6% га ўсиб, 10,2 трлн сўмга тенг бўлди.

Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасининг avtoraqam.uzex.uz савдо тизимида 378,7 млрд сўмлик 80 мингдан зиёд авторақамлар шаффоф онлайн-аукционлар орқали сотилди. Сотилган авторақамларнинг 96% жисмоний шахсларга ва қолган 4% юридик шахсларга тўғри келган. Сотилган авторақамларнинг энг паст баҳоси – 1,7 млн сўмни, энг қиммат авторақамнинг қиймати эса 509,6 млн сўмни ташкил қилди.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2025 йил 11 апрелдаги 220-сон қарорига мувофиқ биржа орқали сотиладиган товарлар рўйхати кенгайтирилди ҳамда биржа савдоларини икки томонлама қарама-қарши аукцион орқали ўтказиш тартиби тўғрисидаги Низом тасдиқланди.

Биржа савдосининг янги режими биржа савдолари самарадорлигини ошириш ва товар бозорларида рақобат муҳитини ривожлантиришга хизмат қилади.

Шу билан бирга Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 2 октябрдаги 621-сон қарорига мувофиқ Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасида янги agro.uzex.uz электрон савдо платформаси ишга туширилган.

Мазкур савдо платформаси аҳоли томорқаларида, фермер ва деҳқон хўжаликлари томонидан етиштирилган қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини ички ва ташқи бозорларга эркин бозор нархида сотишга мўлжалланган.

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини тўғридан-тўғри ташқи бозорларга сотишни ташкил этиш мақсадида биржанинг 48 та хорижий савдо майдончаларида UZEX Agro электрон савдо платформанинг тақдимотлари ўтказилмоқда.

Тақдимотларда хорижий мижозларга аҳоли томорқалари ва деҳқон хўжаликлари ер майдонларида етиштирилган маҳсулотларни UZEX Agro электрон савдо платформаси орқали тўғридан-тўғри ташқи бозорларга сотиш имкониятлари батафсил тушунтирилмоқда.

Ўтган даврда савдо иштирокчиларига қўшимча қулайликлар яратиш ва давлат харидлари соҳасида янги мижозларни жалб қилиш мақсадида янги Xarid электрон давлат харидлари мобиль иловасини ишга туширди.

Мобиль илова фойдаланувчиларга давлат харидлари доирасида электрон дўконда ва бошланғич нархни пасайтириш учун ўтказиладиган аукционда қатнашиш имкониятини тақдим этади.

Шунингдек, бизнес-жараёнларни оптималлаштириш ва иш самарадорлигини ошириш мақсадида Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржаси сунъий интеллект (СИ) хизматларини жорий қила бошлади.

Хусусан, биржанинг электрон давлат харидлари тизимида мижозларни қўллаб-қувватлаш мақсадида сунъий интеллектга асосланган замонавий ечим бўлган AI Chat-bot хизмати жорий этилди.

Эндиликда xarid.uzex.uz платформасида авторизациядан ўтган фойдаланувчилар реал вақт режимида, биржанинг Call-марказига мурожаат қилмасдан, ўзларининг сўровларига тезкор жавоблар ва техник кўмак олишлари мумкин.

Рақамли ёрдамчи қонунчилик, тендер ўтказиш тартиби, ҳужжатларни расмийлаштириш, савдоларда иштирок этиш ва давлат харидларига оид бошқа масалалар бўйича тезкор маслаҳат ва тавсиялар беради.

Мазкур технологияни жорий этилиши мижозларни қўллаб-қувватлашни яхшилайди, тизим билан ўзаро алоқа қилиш жараёнини соддалаштиради ва савдо операцияларини бажаришда хатоларга йўл қўйиш эҳтимолини камайтиради.

Келгусида AI Chat-bot функцияларини кенгайтириш, сунъий интеллектнинг янги хизматларини жорий этиш ва уларни биржанинг бошқа электрон савдо платформаларига интеграция қилиш ишлари режалаштирилган.

Электрон давлат харидлари тизимини такомиллаштириш мақсадида айрим тармоқлар бўйича алоҳида ихтисослашган платформалар ишлаб чиқилмоқда. Хусусан, фармацевтика ва қишлоқ хўжаликлари техникасининг хариди бўйича тизимларни ишга туширилиши кутилмоқда.

Бугунги кунда биржада, шунингдек, марказлаштирилган ва икки босқичли давлат харидлари турлари бўйича лойиҳалар устида ҳам ишлар олиб борилмоқда.

Шу билан бирга жорий йилда Ўзбекистон республика товар-хом ашё биржасининг ташқи иқтисодий фаолиятини кенгайтириш ва янги биржа сервисларини жорий қилиш ишлари давом эттирилади.

Матбуот анжумани якунида биржа раҳбарлари ва мутахассислари журналистларни қизиқтирган саволларига жавоб беришди.

Манба: Оммавий коммуникациялар ва ташқи иқтисодий фаолият бўлими