2025-yil 31-oktabrda “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” aksiyadorlik jamiyatining markaziy ofisida ommaviy axborot vositalari uchun “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi faoliyatining 2025-yil 9 oylik yakunlari” mavzusida matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi.

Taʼkidlanganidek, 2025-yil 9 oyligida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi faoliyatining acosiy yo‘nalishlari bo‘yicha ijobiy natijalarga erishildi.

Xususan, ko‘rib chiqilayotgan davrda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida 150,5 mingta yangi mijozlar ro‘yxatdan o‘tkazildi va birjaning barcha savdo platformalarida jami 2,6 mlndan ortiq bitimlar tuzildi.

2025-yil yanvar-sentabr oylarida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida tuzilgan bitimlarning umumiy hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 30,3% ga o‘sdi, shu jumladan birja savdolari – 30,2%ga, elektron davlat xaridlari – 31,2%ga, mobil raqamlarning sotuv hajmlari 37,6 %ga ko‘tarildi.

2025-yil 9 oylik yakunlariga ko‘ra birjaning davlat xaridlari bo‘yicha xarid.uzex.uz elektron savdo tizimida o‘tkazilgan savdolar natijasida 7,3 trln so‘mlik byudjet va korporativ buyurtmachilarining mablag‘lari tejaldi.

Birja savdolari bo‘yicha tuzilgan eng yirik bitimlar qishloq xo‘jaligi mahsulotlari (37%), yoqilg‘i energetika mahsulotlari (23%), qora va rangli metallar (18%), kimyo va neftkimyo mahsulotlari (14%) ulushlariga to‘g‘ri keldi.

2025-yil 9 oyligida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining birja savdolari orqali 4 013,0 kilogramm qimmatbaho metallar, shu jumladan 3 732,8 kg oltin va 280,2 kg kumush sotildi. Ko‘rib chiqilayotgan davrda 1 gramm oltin uchun birjada shakllangan o‘rtacha haftalik kotirovkasi 1 095,9 ming so‘mdan  1 504,1 ming so‘mgacha, yaʼni 37%ga o‘sdi.

Ko‘rib chiqilayotgan davrda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining “yashil energetika seksiyasi”da “O‘zbekgidroenergo” AJ tomonidan 2,5 mlrd so‘mlik 291,5 mingdan ziyod yashil sertifikatlar sotildi, shu jumladan joriy yilda 301 ta sertifikat eksport qilingan.

Joriy yilning boshidan buyon O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining agro.uzex.uz elektron savdo platformasida 730 dan ziyod bitimlar tuzildi. Tuzilgan bitimlarning 70% ko‘chatlar, 14% sabzavotlar va 6% yormalar savdosiga to‘g‘ri kelgan.

Shuningdek, birjaning mobilraqam.uzex.uz savdo tizimida 7 433 ta mobil va qisqa raqamlar sotilgan bo‘lib, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 47 foizga ko‘pdir. Sotilgan mobil raqamning maksimal narxi 800 mln so‘mni tashkil etdi.

O‘tgan davrda savdo ishtirokchilariga qo‘shimcha qulayliklar yaratish va davlat xaridlari sohasida yangi mijozlarni jalb qilish maqsadida yangi Xarid elektron davlat xaridlari mobil ilovasi ishga tushirildi.

Mobil ilova foydalanuvchilarga davlat xaridlari doirasida elektron do‘konda va boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksionda qatnashish imkoniyatini taqdim etadi.

Shuningdek, biznes-jarayonlarni optimallashtirish va ish samaradorligini oshirish maqsadida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi sunʼiy intellekt (SI) xizmatlarini joriy qila boshladi.

Xususan, birjaning elektron davlat xaridlari tizimida mijozlarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida sunʼiy intellektga asoslangan zamonaviy yechim bo‘lgan AI Chat-bot xizmati joriy etildi.

Endilikda xarid.uzex.uz platformasida avtorizatsiyadan o‘tgan foydalanuvchilar real vaqt rejimida, birjaning Call-markaziga murojaat qilmasdan, o‘zlarining so‘rovlariga tezkor javoblar va texnik ko‘mak olishlari mumkin.

Raqamli yordamchi qonunchilik, tender o‘tkazish tartibi, hujjatlarni rasmiylashtirish, savdolarda ishtirok etish va davlat xaridlariga oid boshqa masalalar bo‘yicha tezkor maslahat va tavsiyalar beradi.

Mazkur texnologiyani joriy etilishi mijozlarni qo‘llab-quvvatlashni yaxshilaydi, tizim bilan o‘zaro aloqa qilish jarayonini soddalashtiradi va savdo operatsiyalarini bajarishda xatolarga yo‘l qo‘yish ehtimolini kamaytiradi.

Kelgusida AI Chat-bot funksiyalarini kengaytirish, sunʼiy intellektning yangi xizmatlarini joriy etish va ularni birjaning boshqa elektron savdo platformalariga integratsiya qilish ishlari rejalashtirilgan.

Davlat xaridlari tizimini takomillashtirish maqsadida markazlashgan xaridlar, ekoplatforma va farmatsevtika tarmog‘i bo‘yicha ixtisoslashgan platformalar ishga tushirildi hamda agro texnika lizingi va ikki bosqichli davlat xaridlari tizimlarining ishga tushirilishi kutilmoqda.

Shuningdek, O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida korrupsiyaga qarshi kurashish borasida faol ishlar davom ettirilmoqda. Xususan, korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha ilg‘or tajriba va tartiblar ishlab chiqilib, joriy etilgan. Komplayens boshqarish tizimining samaradorligi birjaning Boshqaruvi va Kuzatuv kengashi yig‘ilishlarida muntazam ravishda ko‘rib chiqiladi.

Har yili O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi faoliyatini ISO 37001:2016 xalqaro standarti talablariga muvofiqligi bo‘yicha tashqi audit o‘tkazilmoqda. Birja xodimlari va aʼzolari uchun muntazam ravishda mazkur mavzuga doir seminarlar va boshqa tadbirlar o‘tkazib boriladi.

Shuningdek, birjada muloqot va jamoatchilik nazoratining samarali tizimi joriy qilingan. Misol uchun, bugungi kunda birjada @uzexfeedbackbot va @uzexanticorruptionbot telegram botlari faol ishlab kelmoqda.

Matbuot anjumani yakunida birja rahbarlari va mutaxassislari jurnalistlarni qiziqtirgan savollariga javob berishdi.

Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi