Joriy yilning yanvar-sentabr oylarida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining qurilish bozori segmentida talab va taklifning mutanosibligi kuzatilmoqda.

Xususan ko‘rib chiqilayotgan davrda ochiq birja savdolariga 5,4 mln tonna sement qo‘yilib, undan 4,9 mln tonnasi, ya’ni 90,2% sotildi. Bunda sotilgan sement hajmining 40% – “Qizilqumsement” AJ, 23% – “Ohangaronsement” AJ va 18% – “Olmaliq kon-metallurgiya kombinati” AJ ulushlariga to‘g‘ri kelmoqda. Xitoyning "Huaxin Cement Jizzakh" sement zavodi esa birjaning sement bozorining 5% ni egalladi.

Birja savdolarida ishtirok etgan sotuvchi korxonalarning soni o‘tgan yilning mos davriga nisbatan jami 31 dan 46 nafargacha ko‘paydi. Bu, o‘z navbatida, sotuvchilar o‘rtasida raqobatning kuchayishiga ko‘mak berdi va sement uchun ichki narxlarning barqarorlashuviga xizmat qildi.

Qurilish mavsumining qizg‘in paytida sementning birjada shakllangan o‘rtacha narxlari mahsulotning bir tonnasi uchun 606-597 ming so‘mlik diapazonda saqlandi. Sentabr oyida esa sement uchun birja kotirovkalari 594 ming so‘mgacha pasaydi.

Shunga o‘xshash holatlar birjaning qora metall prokati va qurilish oynasi bozorlarida ham qayd etilmoqda.

Joriy yil boshidan buyon birja savdolari orqali 442,4 ming tonna qora metall sotilib, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 3,1% ga ko‘pdir. Bunda sotilgan qora metall hajmining 90% “O‘zmetkombinat” AJ ulushiga to‘g‘ri kelgan.

Shu bilan birga, joriy yilda birjaning mazkur bozorida boshqa xususiy korxonalar ham faollik namoyon etgan. Misol uchun, “Gold metall plus” kompaniyasi birja savdolari orqali qariyib 11,0 ming tonna qora metall mahsulotlarini sotgan. Umuman olganda, birjada qora metall mahsulotlarini sotuvchi xususiy korxonalarning soni o‘tgan yilning mos davriga nisbatan jami 105 dan 157 nafargacha ko‘paydi.

Bozorda taklif darajasi yetarli bo‘lganligi sababli, yanvar-sentabr oylarida qora metall prokati mahsulotlarining birjadagi narxlari mahsulotning bir tonnasi uchun 9 125,0 ming so‘mdan 8 840 ming so‘mgacha, ya’ni 3,1% ga pasaydi. Shu jumladan, armaturaning birjada shakllangan o‘rtacha narxi mahsulotning bir tonnasi uchun 9 006,0 ming so‘mdan 8 799 ming so‘mgacha, ya’ni 2,3% ga pasaygan.

Ko‘rib chiqilayotgan davrda, shuningdek, birja savdolari orqali 8 858,8 ming kv. metr qurilish oynasi sotilib, bu o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 62,1% ga ko‘pdir. Shu bilan birga, 857,6 ming kv. metr qurilish oynasi birja orqali eksport qilindi.

O‘tkazilgan birja savdolari natijalariga ko‘ra, qurilish oynasining ichki narxi mahsulotning kv. metri uchun o‘rtacha 44,0 ming so‘m, o‘rtacha eksport narxi esa kv. metri uchun – 3,6 AQSH dollarni tashkil qildi.

Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi