O'zbek
Ўзбек
Русский
English
Birjada 2023-yil 6 oylik yakunlari bo‘yicha matbuot anjumani o‘tkazildi
2023-yil 28-iyulda “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” aksiyadorlik jamiyatining markaziy ofisida ommaviy axborot vositalari uchun “Birja savdolari va elektron tijorat sohalarida amalga oshirilayotgan islohotlar natijalari va istiqbollari” mavzusida matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi.
Tadbirni o‘tkazishdan ko‘zlangan asosiy maqsad O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi faoliyatining 2023-yil 6 oylik yakunlari va istiqbolli rejalar to‘g‘risida maʼlumotlarni keng jamoatchilikka yetkazib berishdan iborat bo‘ldi.
Taʼkidlanganidek, 2023-yil 6 oylik yakunlariga ko‘ra O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining barcha savdo platformalarida tuzilgan bitimlarning umumiy hajmi 2022-yilning mos davriga nisbatan 8% ga o‘sib, 68,6 trln so‘mni tashkil qildi. Tuzilgan bitimlarning qariyb 70% birja savdolariga, qolgan qismi, yaʼni 30% elektron tijorat savdo tizimlariga to‘g‘ri kelgan.
Ko‘rib chiqilayotgan davrda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida 353,3 mln AQSH dollarlik tashqi savdo bitimlari tuzildi va bu o‘tgan yilning yanvar-iyun oylariga nisbatan 53% ga ko‘pdir.
O‘tgan davrda o‘tkazilgan birja savdolari natijasiga ko‘ra birjaning asosiy tovar segmentlarida barqaror holat shakllangan. Xususan, 2023-yil 6-oylik davrda birjada texnik oltingugurtning o‘rtacha narxi uning maksimal darajasiga nisbatan – 2,5 marotabaga, paxta yog‘i – 39% ga, karbamid va suyultirilgan gaz – 37% ga, ko‘mir – 34% ga, polietilen – 21% ga, paxta tolasi va shakar – 19% ga, sement – 11% ga, un – 10% ga, kalsiylangan soda – 9% ga va mis o‘ramasi – 7% ga pasaydi.
2023-yil yanvar-iyun oyida birjaning davlat xaridlari bo‘yicha xarid.uzex.uz elektron savdo tizimida tuzilgan bitimlarning umumiy hajmi 2022-yilning mos davriga nisbatan 29,4% ga oshib, 20,3 trln so‘mni tashkil qildi. Bunda byudjet va korporativ buyurtmachilari mablag‘larining tejalishi 66,2% ga o‘sib, 3,9 trln so‘mga teng bo‘ldi.
Shuningdek, O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining avtoraqam.uzex.uz elektron savdo tizimida 138,3 mlrd so‘mlik 33,5 mingdan ziyod avtoraqamlar shaffof onlayn-auksionlar orqali sotildi.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 3-iyundagi 227-son qaroriga muvofiq joriy yil 3-iyuldan boshlab 2023-yil bug‘doy hosilidan vaqtinchalik saqlashga topshirilgan 3-sinf bug‘doy O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining ochiq birja savdolari orqali sotila boshladi.
Mahalliy g‘alla yetishtiruvchi fermerlar va g‘allachilik klasterlari o‘z mahsulotlarini bozor tamoyillari asosida shaffof birja savdolari orqali erkin sotishmoqda. Bu, o‘z navbatida, ularning moddiy manfaatdorligini oshirib, mazkur bozorda raqobat muhitini yaratib bermoqda.
O‘tkazilayotgan birja savdolari davomida bug‘doy uchun birja narxlari talab va taklif asosida shakllanib, tuzilgan bitimlar doirasidagi barcha to‘lovlarni amalga oshirilishi birjaning hisob-kitob kliring palatasi orqali kafolatlanmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023-yil 12-maydagi “Yashil energiya” sertifikatlari tizimini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-156-son qaroriga muvofiq Qayta tiklanuvchi energiya manbalarini sertifikatlash xalqaro jamg‘armasi (I-REC) bilan kelishgan holda O‘zbekiston Respublikasida “yashil energiya” sertifikatlari tizimi joriy etilmoqda.
Mazkur sertifikatlar sotilishini yo‘lga qo‘yish maqsadida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida alohida “yashil energetika seksiyasi” tashkil qilinib, “yashil energiya” sertifikatlari bo‘yicha dastlabki birja shartnomalari “O‘zbekgidroenergo” AJ tomonidan ochildi.
Mazkur mexanizmning joriy etilishi qayta tiklanuvchi energiya loyihalarini amalga oshirish uchun qo‘shimcha moliyalashtirish manbalarini shakllantirish va mahalliy ishlab chiqaruvchi korxonalar o‘z mahsulotlarini Yevropa va boshqa rivojlangan davlatlar bozorlariga eksport qilishda imtiyozlardan foydalanish imkonini beradi.
“Yashil energiya” sertifikatlari va chiqindilar kvotasi bo‘yicha birja savdolari dunyoning ilg‘or birjalari, shu jumladan Interkontinental birja (ICE Europe), Yevropa energetik birjasi (EEX), Shanxay ekologik-energetik birjasi (SEEE), Uglerod savdolar birjasi (CTE), Singapur uglerod birjasi (ACX), Santyago iqlim birjasi (SCX)da yo‘lga qo‘yilgan.
Yangiliklar, shuningdek, elektron tijorat sohasi, shu jumladan birjaning avtoraqamlarni sotish bo‘yicha platformasida ham joriy etilmoqda.
Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 21-iyundagi 253-son qarori bilan Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 31-avgustdagi 683-son qaroriga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi.
Mazkur qarorga muvofiq, 2023-yil 1-iyuldan boshlab O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining avtoraqam.uzex.uz elektron savdo tizimi orqali sotiladigan avtoraqamlarning boshlang‘ich narxlariga o‘zgartirishlar kiritildi.
Shu bilan birga, onlayn-auksionda xarid qilingan avtoraqamlarni rasmiylashtirish muddati 10 kundan 30 kungacha uzaytirildi.
Bundan tashqari, onlayn-auksion davomida sotilmasdan qolgan avtoraqamlar keyingi 5 kun davomida birjaning avtoraqam.uzex.uz elektron savdo tizimiga avtomatik tarzda takroran qo‘yiladi.
Xorijiy ekspertlar va konsalting kompaniyalar ishtirokida ishlab chiqilgan O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining rivojlantirish strategiyasida birjaning IT-infratuzilmasi va savdo platformalarni modernizatsiya qilish, ko‘rsatilayotgan birja xizmatlarining turlarini kengaytirish, tashqi savdo hajmlarini oshirish hamda yangi birja savdo vositalarini joriy etish vazifalari belgilangan.
Tadbir yakunida anjuman ishtirokchilari o‘rtasida fikr almashildi, birja rahbarlari va mutaxassislari jurnalistlarni qiziqtirgan savollariga javob berishdi.
Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi
Boshqa yangiliklar:
- Afg‘onistonda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi tarmog‘i kengaymoqda
- UZEX haftalik dayjesti (24-30-noyabr)
- Hududlarda davlat xaridlari bo‘yicha tadbirkorlar uchun seminarlar o‘tkazildi
- Afg‘onistonda birjaning savdo maydonchasi ochildi
- UZEX haftalik dayjesti (17-23-noyabr)
- Elektron davlat xaridlari bo‘yicha yangi servislar joriy qilindi