Joriy yil 25-sentabrda Surxondaryoda jurnalistlar va tadbirkorlar uchun “Tovar bozorlarida bozor tamoyillarini joriy qilish va shaffoflikni taʼminlashda O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining tutgan o‘rni” mavzusida media-trening o‘tkazildi.

Mazkur tadbirdan ko‘zlangan asosiy maqsad O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining Surxondaryo filiali faoliyati misolida mamlakatimiz tovar bozorlarida birja mexanizmlarini tutgan o‘rni hamda sohada amalga oshirilayotgan islohotlarning mazmun-mohiyatini tushuntirishdan iborat bo‘ldi.

Taʼkidlanganidek, O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasida barcha savdolar shaffoflik, teng sharoitlarni taʼminlash va bozor tamoyillari asosida o‘tkaziladi, tuzilgan bitimlarning bajarilishi esa kafolatlanadi. Bu, o‘z navbatida, tovar bozorlarida narxlarni talab va taklif asosida shakllanishi hamda sof raqobat muhitini rivojlanishiga xizmat qiladi.

Birja savdolari platformasi va elektron tijorat savdo tizimlarida o‘tkaziladigan savdolar va o‘zaro hisob-kitoblar jarayonlarining shaffofligi ommaviy axborot vositalari, birjaning rasmiy vebsayti, ijtimoiy tarmoqlardagi sahifalari, zamonaviy IT-texnologiyalar va boshqa resurslar orqali taʼminlanadi.

Xususan, mamlakatimiz aholisi va tadbirkorlar birja savdolariga qo‘yilayotgan mahsulotlarning hajmlari, birja kotirovkalari, davlat xaridlari bo‘yicha eʼlonlar, o‘tkazilgan savdo natijalari to‘g‘risidagi maʼlumotlardan erkin foydalanishlari hamda auksionlarni onlayn tarzda kuzatishlari mumkin.

Birjada muloqot aloqalari va jamoatchilik nazoratining samarali tizimi ham yaratilgan. Birjaning Call-markaziga har kuni birja faoliyati masalalari bo‘yicha 500 dan ortiq qo‘ng‘iroqlar va 150 ga yaqin onlayn murojaatlar kelib tushadi.

Elektron savdolarda ishtirok etishda muammolarga duch kelgan holda fuqarolar va tadbirkorlar @uzexfeedbackbot, korrupsiya holatlari bo‘yicha esa @uzexanticorruptionbot telegram-botlari orqali murojaat qilishlari mumkin.

Birja mexanizmlarning afzalliklari tufayli birja savdolari orqali sotiladigan mahsulotlarning ro‘yxati muntazam ravishda kengayib bormoqda.

Media-trening davomida ommaviy axborot vositalari vakillari va tadbirkorlar birja filialining faoliyati bilan yaqindan tanishdilar. Xususan, ularga filialning birja savdolarini tashkillashtirish bo‘limi, hisob-kitob kliring palatasi va elektron tijorat bo‘limlarida kundalik amalga oshiriladigan ishlar batafsil tushuntirildi.

O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining Surxondaryo filialida markaziy savdo zalidan tashqari jami 26 ta savdo maydonchalari, 82 ta brokerlik idoralari va qariyb 227 ta treyderlar faoliyat yuritadi.

2024-yil yanvar-avgust oylarida filialda o‘tkazilgan elektron savdolar natijasida jami 1,7 trln so‘mlik bitimlar tuzilgan bo‘lib, ularning 99% birja savdolariga, qolgan qismi esa elektron tijorat savdo tizimlariga to‘g‘ri kelgan.

Tadbir davomida ommaviy axborot vositalari va tadbirkorlar uchun taqdimotlar ham o‘tkazildi. Taqdimotlarda Surxondaryo viloyatida tadbirkorlarning birja savdolari va onlayn-auksionlarda ishtirok etish tartiblarini batafsil tushuntirdilar.

Birja mijozlariga qulaylik yaratish maqsadida birja savdolari va davlat xaridlari platformalari takomillashtirildi. Xususan, broker va treyderlar xizmatlari uchun hisob-kitoblarni amalga oshirishning yangi mexanizmi ishga tushirildi. Bunda brokerlik xizmatlari uchun to‘lovlarni birjaning Hisob-kitob kliring palatasi orqali amalga oshirish imkoni yaratildi.

Birja savdolarida shaffoflikni yanada oshirish, birja faoliyatini amalga oshirish uchun belgilangan talablarni takomillashtirish hamda tizimda raqamli texnologiyalarni keng tatbiq etish maqsadida Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 12-sentabrdagi “Birja savdolariga ilg‘or axborot texnologiyalarini keng joriy etish hamda sohada raqamlashtirish jarayonlarini izchil davom ettirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 570-son qarori qabul qilindi.

Qarorga ko‘ra quyidagilar O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi faoliyatini rivojlantirishning asosiy ustuvor yo‘nalishlari etib belgilandi:

birja savdolari shaffofligi hamda axborot xavfsizligini taʼminlash;

birja axborot texnologiyalari infratuzilmasini yanada takomillashtirish, elektron savdo platformalarini doimiy ravishda modernizatsiya qilib borish;

birja xodimlari va aʼzolarining malakasini oshirish, joylarda savdo ishtirokchilari orasida birja mexanizmlarini keng targ‘ib qilish;

tovar derivativlari hamda qarama-qarshi auksion savdolarini amaliyotga joriy etish choralarini ko‘rish.

Shuningdek, qaror bilan birja faoliyatini kengaytirish, sohaga yangi moliyaviy vositalarni joriy qilish hamda savdo ishtirokchilariga yana-da qulayliklar yaratish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” tasdiqlangan.

Shuningdek, jahon bozorida paxta tolasiga talab va taklif o‘zgarishlari natijasida paxta tolasining narxlari 2024-yil hosili prognoz narxlariga nisbatan pasayib ketganligi sababli respublikadagi paxta xomashyosi yetishtiruvchilarning kafolatli miqdorda daromad olishlarini taʼminlash maqsadida Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 12-sentabrdagi “Paxta xomashyosi yetishtiruvchilarini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida” 574-son qarori qabul qilindi.

Hukumat qaroriga ko‘ra paxta xomashyosi yetishtiruvchilar va qayta ishlovchilarni qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari belgilandi. Bunda birja savdolari orqali sotilgan har bir tonna paxta xomashyosi uchun Qishloq xo‘jaligini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan 1 mln so‘m miqdorida subsidiya ajratilishi belgilanmoqda.

Shuningdek, 2024-yil hosilidan fyuchers shartnomalaridan tashqari paxta xomashyosini birja savdolariga chiqarishda uning boshlang‘ich narxi bir tonnasi uchun 6 mln 800 ming so‘m miqdorida belgilandi.

Tadbir doirasida ommaviy axborot vositalari va tadbirkorlar uchun taqdimotlar ham o‘tkazildi. Taqdimotlarda Surxondaryo viloyatida tadbirkorlarning birja savdolari va onlayn-auksionlarda ishtirok etish tartiblarini batafsil tushuntirildi.

Shu bilan birga matbuot xodimlari va tadbirkorlar birjaning savdo zalida elektron birja savdolarini bevosita kuzatish imkoniyatiga ega bo‘ldilar. Birja brokerlari tadbir ishtirokchilariga brokerlik idorasini ochish tartibi va treyderlarning kundalik ish faoliyati bilan tanishtirdilar.

Media-trening davomida birja mutaxassislari jurnalistlar va tadbirkorlarning qiziqtirgan savollariga javob berishdi.

Manbaa: "O'zRTXB" AJ PR bo'limi